Öz

İktisadi analiz, yararlı bilgiyi kamu malı olarak kavramsallaştırır. Buna göre bilgi doğası gereği rakip olunamaz ve dışlanamaz bir maldır. Ancak alternatif bir yaklaşım bilginin belirli ölçüde dışlanabilir bir mal olduğunu iddia eder. Genellikle örtük bilgi kavramı etrafında şekillenen bu tartışma bilimsel ve teknolojik bilginin iktisadi analizini oldukça geliştirmiştir. Ancak bilginin ortak mal olabileceğini iddia eden alternatif bir yaklaşım, bilginin doğasına ilişkin yukarıda bahsi geçen tartışmalara iki temel eleştiri getirmektedir: (1) Bilgi üretimi, kişilerin sadece kendi çıkarını gözettiği bir çerçevede ele alınamaz, (2) formel ve enformel kurallar tarafından şekillendirilen kurumsal yapı, bilginin ne tür bir mal olduğunu belirleme gücüne sahiptir. Bu çalışmada bu iki eleştiri bağlamında bilginin nasıl ortak mal olarak kavramsallaştırılabileceği ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler: yararlı bilgi, ortak mal, kamu malı, örtük bilgi, kurumlar, fikri mülkiyet hakları

JEL Kodları: D23, D62, D91, H41, O34

Is Knowledge a Commons?

Abstract

Economics conceptualizes useful knowledge as a public good. Accordingly, by its very nature knowledge is a non-rival and non-excludable good. However, an alternative approach claims that to a certain extent knowledge can be treated as an excludable good. The discussion on the public good nature of knowledge, which takes place in reference to the concept of tacit knowledge, has greatly improved our understanding of scientific and technological knowledge. Yet, another approach claims that knowledge can be conceptualized as a commons, and brings two fundamental criticisms to the above-mentioned debate: (1) Knowledge production cannot be analyzed only by assuming self-interested individuals,

(2) Institutional structure, shaped by both formal and informal rules, has the power to determine the nature of knowledge. In the light of these two criticisms, in this study, we examine to what extent knowledge could be analyzed as a commons.

Key Words: commons, tacit knowledge, public good, intellectual property rights, institutions

JEL Codes: D23, D62, D91, H41, O34

BUY Open Access